1061: Biblical Garden (1) 1061: Gàrradh Bìobaill (1)
Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.
Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.
Gàrradh Bìobaill (1)
Tha leas no gàrradh ann an Eilginn, ann am Moireibh, a tha stèidhichte air a’ Bhìoball. Tha lusan ann a nochdas anns a’ Bhìoball.
’S ann ann an Genesis, a’ chiad leabhar anns a’ Bhìoball, a tha a’ chiad iomradh air gnèithean sònraichte de chraobhan. ’S e a’ chraobh-chrithinn a’ chiad tè a nochdas. Tha sin ann an Genesis Caibideil 2, Rann 37.
Tha sin car iongantach dhomh, oir dh’èirich beul-aithris am measg nan Gàidheal gur ann bhon chraoibh-chrithinn, no aspen, a thàinig am fiodh às an do rinneadh an crann-ceusaidh. Sin an crann air an robh Ìosa Crìosd air a cheusadh. Chanadh na seann daoine gur e sin as coireach gum bi duilleagan is gasan na craoibhe air chrith.
Ge-tà, nuair a choimheadas sinn air an dreach Bheurla dhen earrainn sin, chan e ‘aspen’ a tha ann, ach ‘poplar’. Tha an dà chraoibh sin càirdeach do chèile. Ach chan e an aon rud a tha annta.
Tha a’ chraobh-chrithinn, a’ ciallachadh poplar, a’ nochdadh turas eile anns a’ Bhìoball. Tha sin a-rithist anns an t-Seann Tiomnadh, ann an Leabhar Hosea, Caibideil 4, Rann 13. Tha an teacsa mu dheidhinn droch chleachdaidhean anns an t-seann aimsir. Seo na tha an teacsa ag ràdh: Air mullaichean nan sliabh tha iad ag ìobradh, agus air na slèibhtean tha iad a’ losgadh tùise; fo chraobhan daraich agus crithinn agus cuilinn a chionn ’s gu bheil an sgàile taitneach.
Tha sin a’ ciallachadh ‘On the mountain summits they make sacrifice and upon the hills they burn incense; under oak trees and poplars and holly because the shade is pleasant.’ Nise, anns na dreachan Beurla dhen Bhìoball a tha agam, chan eil gin dhiubh ag ainmeachadh ‘holly’. Tha iad ag ràdh ‘elm’ no ‘terebinth’. ’S e an terebinth craobh a dh’fhàsas anns an Ear-mheadhanach.
Bha duilgheadas aig an fheadhainn a rinn ann an t-eadar-theangachadh dhen Bhìoball. Bha iad airson ainmean chraobhan a chur ann a bhiodh na Gàidheil ag aithneachadh. Agus an-diugh, ged a bhiodh craobh-chuilinn ‘holly tree’ a’ fàs ann an Gàrradh Bìobaill ann an Alba, cha chreid mi gum fàsadh terebinth ann.
Biblical Garden (1)
There is a garden in Elgin, in Moray, that is based on the Bible. There are plants there that appear in the Bible.
It’s in Genesis, the first book in the Bible, that there is the first mention of particular species of trees. It’s the aspen tree the first one that appears. That’s in Genesis Chapter 2, Verse 37.
That’s somewhat intriguing for me, because an oral tradition arose among the Gaels that it was from the aspen tree that the wood came from which the crucifixion tree was made. That’s the tree on which Jesus Christ was crucified. The old people would say that that was the reason that the leaves and stems of the tree quiver.
However, when we look at the English version of that verse, it’s not ‘aspen’ that is there, but ‘poplar’. Those two trees are related to each other. But they are not the same thing.
The craobh-chrithinn, meaning ‘poplar’, appears another time in the Bible. That is again in the Old Testament in the Book of Hosea, Chapter 4, Verse 13. The text is about bad practices in the old days. Here’s what the text says: Air mullaichean nan sliabh tha iad ag ìobradh, agus air na slèibhtean tha iad a’ losgadh tùise; fo chraobhan daraich agus crithinn agus cuilinn a chionn ’s gu bheil an sgàile taitneach.
That means ‘On the mountain summits they make sacrifice and upon the hills they burn incense; under oak trees and poplars and holly because the shade is pleasant.’ Now, in the English versions of the Bible that I have, none of them name ‘holly’. They say ‘elm’ or ‘terebinth’. The terebinth is a tree that grows in the Middle East.
Those who translated the Bible had a difficulty. They wanted to put in names of trees that the Gaels would recognise. And today, although a holly tree would grow in a Biblical Garden in Scotland, I don’t reckon a terebinth would grow there.
Gàrradh Bìobaill (1)
Tha leas no gàrradh ann an Eilginn, ann am Moireibh, a tha stèidhichte air a’ Bhìoball. Tha lusan ann a nochdas anns a’ Bhìoball.
’S ann ann an Genesis, a’ chiad leabhar anns a’ Bhìoball, a tha a’ chiad iomradh air gnèithean sònraichte de chraobhan. ’S e a’ chraobh-chrithinn a’ chiad tè a nochdas. Tha sin ann an Genesis Caibideil 2, Rann 37.
Tha sin car iongantach dhomh, oir dh’èirich beul-aithris am measg nan Gàidheal gur ann bhon chraoibh-chrithinn, no aspen, a thàinig am fiodh às an do rinneadh an crann-ceusaidh. Sin an crann air an robh Ìosa Crìosd air a cheusadh. Chanadh na seann daoine gur e sin as coireach gum bi duilleagan is gasan na craoibhe air chrith.
Ge-tà, nuair a choimheadas sinn air an dreach Bheurla dhen earrainn sin, chan e ‘aspen’ a tha ann, ach ‘poplar’. Tha an dà chraoibh sin càirdeach do chèile. Ach chan e an aon rud a tha annta.
Tha a’ chraobh-chrithinn, a’ ciallachadh poplar, a’ nochdadh turas eile anns a’ Bhìoball. Tha sin a-rithist anns an t-Seann Tiomnadh, ann an Leabhar Hosea, Caibideil 4, Rann 13. Tha an teacsa mu dheidhinn droch chleachdaidhean anns an t-seann aimsir. Seo na tha an teacsa ag ràdh: Air mullaichean nan sliabh tha iad ag ìobradh, agus air na slèibhtean tha iad a’ losgadh tùise; fo chraobhan daraich agus crithinn agus cuilinn a chionn ’s gu bheil an sgàile taitneach.
Tha sin a’ ciallachadh ‘On the mountain summits they make sacrifice and upon the hills they burn incense; under oak trees and poplars and holly because the shade is pleasant.’ Nise, anns na dreachan Beurla dhen Bhìoball a tha agam, chan eil gin dhiubh ag ainmeachadh ‘holly’. Tha iad ag ràdh ‘elm’ no ‘terebinth’. ’S e an terebinth craobh a dh’fhàsas anns an Ear-mheadhanach.
Bha duilgheadas aig an fheadhainn a rinn ann an t-eadar-theangachadh dhen Bhìoball. Bha iad airson ainmean chraobhan a chur ann a bhiodh na Gàidheil ag aithneachadh. Agus an-diugh, ged a bhiodh craobh-chuilinn ‘holly tree’ a’ fàs ann an Gàrradh Bìobaill ann an Alba, cha chreid mi gum fàsadh terebinth ann.
Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:
PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.
Litir do Luchd-ionnsachaidh
This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 1365
Podcast
BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn