1032: Gille and Ghillie (2) 1032: Gille agus Ghillie (2)
Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.
Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.
Gille agus Ghillie (2)
Bha mi ag innse dhuibh mun fhacal gille agus mar a thàinig e a-steach don Bheurla mar ‘ghillie’. Thàinig am facal gu m’ aire nuair a bha mi a’ coimhead prògram telebhisein Astràilianach.
’S e dràma a bha ann, stèidhichte air talamh àrd ann am Bhictoria. Bha duine neònach ann. Bha e a’ fuireach anns a’ choille. Bha e a’ cumail am falach. ’S ann ainneamh a chitheadh daoine e. Bha muinntir na sgìre a’ gabhail ‘the ghillie-man’ no ‘Ghillie Jack’ air.
An toiseach, cha robh mi cinnteach dè bhathar a’ ciallachadh le ghillie-man, no an ann bhon Ghàidhlig a thàinig e. An uair sin, nochd an duine fhèin. Bha e còmhdaichte le aodach a bha coltach ri crìonach na coille. Bha ‘ghillie-suit’ air!
’S e ghillie-suit aodach breug-riochda (no camouflage) a chuireas neach air fhèin airson cumail am falach. ’S e lìon a tha ann anns a bheil pìosan clò agus duilleagan.
Chaidh a chleachdadh an toiseach le saighdearan Gàidhealach. Ann an Dàrna Cogadh nam Boers chleachd na Lovat Scouts èideadh mar sin. Anns a’ Chogadh Mhòr, chaidh buidheann de shnaidhpearan a dhèanamh anns na Lovat Scouts. B’ e sin a’ chiad bhuidheann dhen t-seòrsa ann an Arm Bhreatainn. Bha na buill de na Lovat Scouts nan geamairean is nan stalcairean air oighreachdan Gàidhealach. Bha iad cleachdte ri bhith a’ cur peilear ann am fiadh bho astar.
’S dòcha gur e sin as coireach gur e ‘èideadh-gille’ a bha daoine a’ gabhail air an aodach sin. Bha Gàidhlig aig a’ chuid a bu mhotha dhiubh. Agus bha am facal ghillie aithnichte ann am Beurla ann an co-cheangal ri sealg air a’ Ghàidhealtachd.
Ach tha smuain eile ann. Ann am beul-aithris nan Gàidheal tha caractar air a bheil ‘An Gille Dubh’. Dh’inns mi an sgeul mu Ghille Dubh Locha Druing ann an sgìre Gheàrrloch ann an Litir Bheag trì cheud, trithead ’s a ceithir (334).
Bhiodh an Gille Dubh a’ dol am falach sa choille. Chuireadh e còinneach agus duilleagan am measg a chuid aodaich gus nach fhaiceadh duine e. Gun teagamh, ’s ann aigesan a bha a’ chiad ghillie-suit!
Gille and Ghillie (2)
I was telling you about the word gille and how it came into English as ‘ghillie’. The word came to my attention when I was watching an Australian television program.
It was a drama, situated in high country in Victoria. There was a strange man in it. He was living in the forest. He was keeping hidden. Only rarely would people see him. The locals were calling him ‘the ghillie-man’ or ‘Ghillie Jack’.
To begin with, I wasn’t sure what was being meant by ‘ghillie-man’, or was it from Gaelic that it came. Then the man himself appeared. He was covered with clothing that looked like brushwood. He had a ‘ghillie-suit’ on!
A ghillie-suit is camouflage clothing which a person puts on in order to remain hidden. It’s netting in which there are pieces of cloth and leaves.
It was first used by Highland soldiers. During the Second Boer War, the Lovat Scouts used clothing of that nature. During the First World War, a group of snipers was created in the Lovat Scouts. That was the first group of the sort in the British Army. The members of the Lovat Scouts were gamekeepers and stalkers on Highland estates. They were used to putting a bullet in a deer from distance.
Perhaps that is the reason that it was ‘ghillie-suit’ that people called that clothing. Most of them spoke Gaelic. And the word ‘ghillie’ was known in English in connection with hunting in the Highlands.
But there is another thought. In Gaelic oral tradition, there is a character called the ‘Gille Dubh’. I told you the story of the Gille Dubh of Loch Druing in the Gairloch area in Litir Bheag 334.
The Gille Dubh would hide in the woods. He would put moss and leaves among his clothing so that nobody would see him. Indeed, he possessed the first ghillie-suit!
Gille agus Ghillie (2)
Bha mi ag innse dhuibh mun fhacal gille agus mar a thàinig e a-steach don Bheurla mar ‘ghillie’. Thàinig am facal gu m’ aire nuair a bha mi a’ coimhead prògram telebhisein Astràilianach.
’S e dràma a bha ann, stèidhichte air talamh àrd ann am Bhictoria. Bha duine neònach ann. Bha e a’ fuireach anns a’ choille. Bha e a’ cumail am falach. ’S ann ainneamh a chitheadh daoine e. Bha muinntir na sgìre a’ gabhail ‘the ghillie-man’ no ‘Ghillie Jack’ air.
An toiseach, cha robh mi cinnteach dè bhathar a’ ciallachadh le ghillie-man, no an ann bhon Ghàidhlig a thàinig e. An uair sin, nochd an duine fhèin. Bha e còmhdaichte le aodach a bha coltach ri crìonach na coille. Bha ‘ghillie-suit’ air!
’S e ghillie-suit aodach breug-riochda (no camouflage) a chuireas neach air fhèin airson cumail am falach. ’S e lìon a tha ann anns a bheil pìosan clò agus duilleagan.
Chaidh a chleachdadh an toiseach le saighdearan Gàidhealach. Ann an Dàrna Cogadh nam Boers chleachd na Lovat Scouts èideadh mar sin. Anns a’ Chogadh Mhòr, chaidh buidheann de shnaidhpearan a dhèanamh anns na Lovat Scouts. B’ e sin a’ chiad bhuidheann dhen t-seòrsa ann an Arm Bhreatainn. Bha na buill de na Lovat Scouts nan geamairean is nan stalcairean air oighreachdan Gàidhealach. Bha iad cleachdte ri bhith a’ cur peilear ann am fiadh bho astar.
’S dòcha gur e sin as coireach gur e ‘èideadh-gille’ a bha daoine a’ gabhail air an aodach sin. Bha Gàidhlig aig a’ chuid a bu mhotha dhiubh. Agus bha am facal ghillie aithnichte ann am Beurla ann an co-cheangal ri sealg air a’ Ghàidhealtachd.
Ach tha smuain eile ann. Ann am beul-aithris nan Gàidheal tha caractar air a bheil ‘An Gille Dubh’. Dh’inns mi an sgeul mu Ghille Dubh Locha Druing ann an sgìre Gheàrrloch ann an Litir Bheag trì cheud, trithead ’s a ceithir (334).
Bhiodh an Gille Dubh a’ dol am falach sa choille. Chuireadh e còinneach agus duilleagan am measg a chuid aodaich gus nach fhaiceadh duine e. Gun teagamh, ’s ann aigesan a bha a’ chiad ghillie-suit!
Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:
PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.
Litir do Luchd-ionnsachaidh
This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 1336
Podcast
BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn